Anton Rooskens Compositie in zwart (1963)

17 november 2016

Anton Rooskens werd in 1906 geboren op de grens van Noord-Brabant en Limburg; hij bezocht in Venlo de ambachtsschool en schilderde in zijn vrije tijd. Zijn provinciaal isolement doorbrak hij, toen hij in 1935 in Amsterdam leraar aan de ambachtsschool werd en hij bij zijn bewondering voor Vincent van Gogh die voor Jan Sluijters en Constant Permeke kon voegen. Onmiddellijk na de oorlog maakte hij kennis met de voorouderbeelden van Nieuw Guinea, die hem sterk inspireerden. In 1946 leerde hij als medeeksposanten in het Stedelijk Museum te Amsterdam o.m. kennen Karel Appel, Corneille en Eugène Brands en op 16 juli 1948 werd de Experimentele Groep opgericht met als leden: Constant, Karel Appel, Corneille, Anton Rooskens en Theo Wolvekamp. De traditionele schilderkunst verwierp men principieel, terwijl daarentegen de tekeningen van kinderen en psychopaten tot richtsnoer gekozen werden vanwege hun spontaneïteit. Uit deze Experimentele Groep zou al spoedig Cobra ontstaan (Kopenhagen, Brussel, Amsterdam).
 


Compositie in zwart, 1963. Gemengde techniek op papier, 64 * 49 cm. Linksonder gesigneerd. Herkomst: De huidige eigenaar heeft het werk aangekocht bij galerie Elisabeth den Bieman de Haas, Amsterdam.

Het is niet vreemd dat Rooskens, die ongeveer vijftien jaar ouder was als de andere Amsterdamse cobra-leden, een schilderkunstige voorsprong had en evenmin dat hij de invloed van Picasso, Braque en Matisse al in 1945 en '46 verwerkte. Wel merkwaardig is het dat hij, met een baan overdag en de verantwoordelijkheid voor een gezin, toch degene is geweest die van de cobra-schilders het meeste affiniteit had met niet-Europese etnografische kunst en met de volkeren die ze voortbrachten. Dat blijkt - na de confrontatie van 1945 - uit zijn gegrepenheid in het Musée de l'Homme te Parijs door de precolumbiaanse kunst (voorjaar '47) en uit zijn reis door Afrika in '54 (o.m. door Kenia, Oeganda, Kongo).  De op Afrika geïnspireerde werken van na 1950 hebben vaak schilden als compositorische elementen, aanvankelijk zelfs beschilderd (Afrikaanse motieven), later effen (Afrikaanse vormen). Voor zover na te gaan zijn ook de lange smalle vormen die eindigen in een kleine dwarspartij met Afrika verbonden. Ze blijven in het werk van Rooskens voorkomen tot in de jaren zeventig, wanneer het formaat groter, de kleuren helderder en vrolijker, de kompositie sintetischer (ook grover) wordt en het werk decoratieve kwaliteiten krijgt. Het heeft veel problematiek achter zich gelaten en bezit een ontzaglijk elan, al zijn de vormen niet zulke betekenisdragers en niet zo genuanceerd ingevuld als vóór 1955. Wellicht heeft Anton Rooskens nooit zo gehouden van het feestelijke leven als in de jaren vóór zijn dood.

Aangeboden kunst

Een selectie uit ons kunstaanbod

Bekijk meer aanbod »

 

Iedere donderdag en vrijdag geopend van 13.00 tot 17.00 uur
Andere dagen na afspraak