Min, Jaap
Bergen, 1914 - Bergen, 1987
Biografie: Jaap Min
Geboren te Bergen (noord-Holland. Aangemoedigd door de schilder Matthieu Wiegman schrijft hij zich in 1938 in aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakt hij een reis naar Italie. Zijn bezoeken aan het ondermeer Padua en Verona maken grote indruk op de jonge schilder. Hier ontwaakt zijn neiging tot het monumentale, vooral als hij het werk van Giotto en Campigli leert kennen.
Op de academie wordt hij, naast het tekenen bij prof. J.H. Jurres en het schilderen bij prof. W.H. van den Berg, door prof. H. Campendonck ingewijd in de monumentale technieken en tot schilder gevormd.
Na een aantal opdrachten in het zuiden des lands, nodigt de Jan van Eyckacademie hem in 1955 uit hoogleraar te worden aan de academie in Maastricht. Gedurende zes jaar zal hij aan dit instituut verbonden zijn. In 1961 keert hij terug naar Bergen waar hij tot aan zijn dood gestaag werkt aan talrijke opdrachten en vrij werk.
Na zijn dood is het omvangrijke oeuvre van Jaap Min in de vorm van een kerncollectie ondergebracht in een stichting. Naast het beheer van de nalatenschap van de veelzijdige kunstenaar beijvert de Stichting Jaap Min zich voor het toegankelijk maken van het waardevolle werk door middel van tentoonstellingen en publicaties. Zo verscheen in 1995 bij uitgeverij Noord-Holland het boek Jaap Min - Lange reis door Noord-Holland met tekstbijdragen van de schrijver Willem van Toorn.
Jaap Min is bij uitstek de schilder van het Noord-Hollands landschap. Hoewel in zijn oeuvre ook bijbelse onderwerpen zijn vertegenwoordigd, naast stillevens en portretten, zijn het de landschappen waarmee Min een eigen stijl ontwikkelde. Hij kon buitengewoon bekoord raken door de ruimte en het licht van het Noord-Hollands landschap, vooral in de nabijheid van Bergen. Zijn veelomvattend oeuvre toont zijn innige band met de streek die hij liefhad.
Op de Rijksacademie in Amsterdam stort de uit Duitsland gevluchte Heinrich Campendock het Duitse expressionisme over hem heen. Mede onder diens invloed bekwaamt Jaap Min zich in het maken van muurschilderingen, mozaieken en glas-in-loodramen. In vele kerken, kloosters en kapellen in vooral Noord-Holland, Noord-Brabant en Limburg vervaardigde hij monumentaal werk met de door de bijbel geinspireerde onderwerpen. Ruim vijfentwintig jaar lang voerde hij opdrachten uit, van kruiswegschilderingen in de R.K. Kerk in Bergen in 1944 tot een mozaiek voor het Fioretti-college in Lisse, in 1971.
Het monumentale werk was lichamelijk zeer zwaar en Min's voorkeur ging bovendien uit naar de vrije schilderkunst. In 1986, een jaar voor zijn overlijden, vervaardigde hij bij uitzondering nog eenmaal een monumentaal werk: een groot glasraam voor de Felicitaskerk in Spijkenisse, een gebouw dat ontworpen was door zijn zoon en architect Maarten Min. De zes jaar van zijn hoogleraarschap in Maastricht, zijn niet de gelukkigste.
Bergen is de enige plek waar hij zich thuisvoelt. 'Ik heb aan enkele vierkante kilometers genoeg. Die dekking in de rug van de zee. Midden in Limburg voel ik me verloren' heeft hij ooit gezegd over de omgeving van zijn huis en atelier. Hier wijdt hij zich na de Maastrichtse Academietijd alleen nog maar aan tekenen en schilderen van het bezielde landschap van Bergen, 'rijk aan tekens die hij in zijn werk nog weer een extra betekenis trachtte te geven' zegt Willem van Toorn erover in het boek 'Lange reis door Noord-Holland'. Bos duin en strand verbeeldt hij in zijn schilderijen en aquarellen en vooral ook de polders aan de duinrand die hem dagelijks het uitzicht bieden.
Hij schildert de koeien, sloten en wolkenluchten, niet idyllisch weergegeven maar vaak woest, onheilspellend, groot en bonkig in de vorm. Een alledaags thema als een wei met koeien wordt in de visie van Jaap Min een feest van kleuren en vormen. Jaap Min was met Bergen vergroeid. Daar is hij tot wasdom gekomen en heeft hij in de beslotenheid van zijn atelier vele werken gemaakt die een onmiskenbaar eigen gezicht hebben.
