Nicaise de Keyser (voornaam ook wel Nicaas, Nikaas of Nicasius) was een Vlaams kunstschilder. Hij schilderde voornamelijk portretten en historische taferelen. Naar hem is in Antwerpen de De Keyserlei genoemd. Nicaise de Keyser kreeg zijn opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen.

Een schilderij dat in zijn tijd veel ophef maakte op het Brusselse Salon van 1836 was zeker De Slag der Gulden Sporen waarin De Keyser het moment uitbeeldt waarop de aanvoerder van het Franse leger, Robert II van Artesië, zich tijdens de Guldensporenslag aan een Brugse beenhouwer wil overgeven door hem zijn zwaard aan te bieden, nadat hij uit het zadel was gelicht door Willem van Saeftinghe die rechts staat afgebeeld met een goedendag in de hand en naast een monnik. Dit doek zou Hendrik Conscience, nadat hij het op het bovenvermelde salon zag, geïnspireerd hebben tot het schrijven van zijn boek De Leeuw van Vlaanderen. Het succes van dit werk bracht De Keyser er in elk geval toe kort daarop op een niet minder indrukwekkend formaat De slag bij Woeringen in 1288 (collectie Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België) te Brussel uit te beelden.

De Keyser volgde in 1855 Gustaaf Wappers op na diens ontslag als directeur van de Antwerpse academie. De Keyser beeldde vanaf 1862 op verheerlijkende wijze de Vlaamse kunstschool uit in een reeks decoratieve schilderijen, bestemd voor het toenmalige Antwerpse museum- en academiegebouw. De schilderijen werden tegen het einde van de negentiende eeuw, na voltooiing van het nieuwe Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen, overgebracht naar de trappenhal van dit museum.
Nicaise de Keyser werd in 1873 gekozen in de beroemde Pruisische orde "Pour le Mérite".