Kunstmakelaardij Metzemaekers
Op deze pagina vindt u een overzicht van kunstenaars waarvan u op deze site meer informatie kunt vinden.

Egmond, Jaap [4 ]

1913 - 1997

Biografie: Jaap Egmond

Jaap Egmond concentreerde zich na zijn academietijd drie decennia lang op lesgeven en het schrijven van studieboeken die de verbanden in de kunstgeschiedenis op een heldere wijze laten zien. In de jaren zestig begon hij een tweede leven als geometrisch-abstract kunstenaar.

Het werk dat ontstond herinnert aan soortgelijke kunst van zijn tijdgenoot Jan Schoonhoven, maar nader beschouwen leert dat beiden een geheel eigen weg bewandelden.

Schoonhoven ging -vanuit een Zerogedachte- vooral intuïtief te werk om beeldend uitdrukking te geven aan de emotie. Egmond ging juist zeer theoretisch te werk. Zijn kunstwerken zijn volgens mathematische wetten en wiskundige formules gegroeid.

Talloze schetsen vol pijlen met berekeningen van hellingshoeken, ritmes en te behalen resultaten gingen vooraf aan de uiteindelijke papier-reliëfs, die zich aan de wand in verschillende ruimte en onder wisselend licht anders gedragen. Een glooiing, een lichtbaan een mooie schaduw of een pad doorbreekt het patroon van ogenschijnlijk gelijksoortige, witte vierkante vlakjes.

Signeren deed Egmond niet of heel summier met een enkele e. De titels bleven zakelijk, nuchter als de kunstenaar zelf: Doorsneden vierkant of Versmelting van twaalf vierzijdige piramiden luiden enkele van zijn titels.

In 1913, aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, vond in New York de geruchtmakende Armory Show plaats. Pièce de résistance op deze tentoonstelling was een zogenaamde ready made in de vorm van een gesigneerd urinoir van Marcel Duchamp. Elders in deze metropool werd op 31 augustus van dat jaar, als kind van Nederlandse ouders, Jaap Egmond geboren. De jongen groeide op in een cultureel milieu en gaf er al vroeg blijk van artistieke aanleg te hebben.

De keuze voor één kunstvorm viel dit multitalent zwaar. Vandaar dat hij zich later niet alleen inschreef als leerling aan het Rijksinstituut tot opleiding van tekenleraren in het Amsterdamse Rijksmuseum, maar ook het Conservatorium in de hoofdstad bezocht om zich als pianist te bekwamen. De op beide instituten opgedane kennis bracht Jaap Egmond vervolgens in de praktijk als docent culturele vorming, tekenen en kunstbeschouwing en als begeleider op piano van het Hollands Vocaal Kwartet. Later ging hij zich, aanvankelijk als hobby maar al spoedig op professionele basis, toeleggen op het zelf vervaardigen van beeldende kunst. Daarnaast was Egmond tevens als dichter werkzaam. Ook in deze discipline wist hij met weinig middelen een grootse visie uit te drukken.

De Gemeente Amstelveen bood hem een atelier aan en hij werd regelmatig in de gelegenheid gesteld om met zijn werk naar buiten te treden. In het begin exposeerde hij uitsluitend in kleine galeries in de Amsterdamse Jordaan, maar de erkenning kwam snel. In 1974 was er een overzicht te zien in het Van Reekum Museum in Apeldoorn. Jaap Egmond maakte zogenaamde systematische reliëfs, eerst uitgevoerd in plexiglas, vervolgens in papiermaché en tenslotte in staal. De kunstenaar had een gedegen kennis van de kunstgeschiedenis, waarbij zijn voorkeur uitging naar de non-figuratieven. Malevitsj, Mondriaan, Arp, Gabo en Vasarely behoorden tot zijn favorieten. Nederlandse critici legden de nadruk op de overeenkomsten met de abstracte constructies van de Zero-kunstenaar Jan Schoonhoven. Jaap Egmond was van mening dat deze vergelijking niet terecht was en voortkwam uit een vluchtige beschouwing. De ontstaanswijze was inderdaad heel verschillend. Uitgangspunt voor Schoonhoven was de intuïtie. Aan Egmonds ordeningsprincipes lagen daarentegen uitgebreide mathematische formules en berekeningen ten grondslag. Maar het uiteindelijke eindresultaat vertoont gelijkenis.

Opvallend is dat beiden er geen moeite mee hadden, dat toekomstige eigenaren zelf de kwast te hand zouden nemen om het verkleurde of stoffige reliëf van een laag nieuwe witte verf te voorzien. Zo heeft de schrijver K. Schippers altijd een pot in voorraad om zijn Schoonhovens er weer als nieuw uit te laten zien.De journalist Maarten Beks heeft de plaatsbepaling van Egmond in het landschap van de Nederlandse objectkunst uitstekend weten te verwoorden.

Hij plaatste Egmond in het midden tussen Schoonhoven en Peter Struyken: Egmond is in zoverre halverwege deze twee beroemde puriteinen te situeren, dat hij met Schoonhoven de liefde voor het maken het handwerkelijke en de schone monotonie gemeen heeft en met Struyken de neiging om zijn esthetische beslissingen afhankelijk te stellen van onpersoonlijke wiskundige wetmatigheden.

In de laatste jaren van zijn artistieke loopbaan liet Jaap Egmond kleur in zijn werk toe. Er ontstonden talloze schilderijen en ook ontving hij opdrachten voor monumentale muurschilderingen. Verstild werk dat veel gemeen heeft met de geconstrueerde schoonheid van de cantaten van J.S. Bach en de contemplatieve Zen-tuinen in Japan.

Lees verder
Aangeboden werken (2)
Werken in het archief (48)
Nieuws (3)
Signatuur

 

Iedere donderdag en vrijdag geopend van 13.00 tot 17.00 uur
Andere dagen na afspraak