Dongen, Paul van
Den Bosch, 1958
Biografie: Paul van Dongen
Paul van Dongen tekent, etst en schildert figuratief werk naar model(mannelijke figuren maar Van Dongen werkt ook met vrouwelijke naaktmodellen en steeds vaker met zijn eigen lichaam). Van Dongen is tevens docent tekenen.
Opleiding: Sint joost in Breda. Op Sint Joost werd nog naar naaktmodel getekend. Paul van Dongen, die aanvankelijk vooral ambities had om strip- of reclame- tekenaar te worden, was in de modelklas niet weg te slaan.
Met zijn vaardige hand van tekenen en de van cartoons afgekeken vertellende manier van schilderen leek hij voorbestemd om bij de realisten te gaan behoren. Dat was zo rond 1985 geen slechte richting, want schijnbaar tegen de tijdgeest in had de nieuwe figuratie de kunstwereld stormenderhand veroverd.
In het werk van Paul van Dongen is geen strikte scheiding aan te brengen tussen studie en hoofdwerk. Dit verbindt hem met de opvattingen van Sierk Schroder, de oude meester van het naakt en het portret, die Van Dongen in 1994 ten tijde van de tentoonstelling 'Het naakt in de Nederlandse schilderkunst van de twintigste eeuw' (Museum De Wieger) leerde kennen. Ondanks de zeer hoge leeftijd van Schröder is er tussen beiden een collegiaal kontact gegroeid dat voor allebei nieuwe inzichten oplevert. Het werk van Schröder komt in menig opzicht voort uit dezelfde drijfveren als dat van Van Dongen. Toch tenderen zij naar verschillende stijlen. Hoewel Ingres voor Schröder een onovertroffen tekenaar is, sluiten zijn schilderijen en pastels vaak aan bij het postimpressionisme van kunstenaars als Bonnard, Degas en Isaac Israels. Paul van Dongen is strenger en past daarom beter in de traditie van het classicisme. In geen andere stroming zien we dezelfde combinatie van kennis van zaken, eindeloze studie, en ingehouden dramatiek in de figuren.
De menselijke figuur komt in zijn vroege werk voor als acteur, als drenkeling of pin-upmodel. Het afbeelden van het naakte lichaam bleek hem echter zo bezig te houden, dat het vanaf 1999 zonder achtergrond of attribuut op grote vellen papier werd gezet. Vrouwelijke en mannelijke modellen, soms in rust, soms in expressieve houdingen, werden in lichten schaduwpartijen verbeeld. De vroegste voorbeelden leken al direct een zekere virtuositeit uit te stralen, maar vergeleken bij de latere, veel gedetailleerder uitgewerkte naakten zijn ze schetsmatig.
Hij zit zijn modellen, de afgelopen jaren steeds vaker zichzelf, letterlijk dicht op de huid. Hij schuwt geen enkel detail, en krijgt daarom wel het verwijt een 'hard' realisme te bedrijven. Het is bij hem geen stijlopvatting die voorschrijft wat het resultaat moet zijn, het werkt omgekeerd: zijn vasthoudendheid en zucht naar perfectie monden uit in een herkenbare, persoonlijke opvatting van wat een goed schilderij is.
Paul van Dongen ontving in 1998 de aanmoedigingsprijs van het Anjerfonds Noord Brabant en exposeerde in 1999 onder meer in het Noord Brabants Museum en het Teylers Museum te Haarlem.
De tekenkunst is de basis van alle oefening. Verder maakt hij aquarellen: naakten, portretten, schedels. Ze zijn ijl en transparant, en verraden toch elk detail van het afgebeelde onderwerp. Etsen vormen in de afgelopen jaren een groot deel van het oeuvre. Ook hierin vinden we dezelfde onderwerpen. Net als in de aquarellen worden motieven soms herhaald of gecombineerd met andere. De associatie met studiebladen ligt dan voor de hand.
Kunststromingen: Tilburgse school